به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران دانشکده طب ایرانی، نشست علمی دو روزه تاریخ جراحی با هدف بررسی پیشینه جراحی در تاریخ، توسط گروه تاریخ پزشکی دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران و با همکاری دفتر مطالعات تاریخ پزشکی ایران دانشگاه علوم پزشکی شیراز و انجمن علمی – دانشجویی تاریخ پزشکی، داروسازی و دامپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، روزهای شنبه 2 و یکشنبه 3 تیرماه 1403 به صورت حضوری و مجازی در ساختمان احمدیه دانشکده طب ایرانی برگزار شد.

در ابتدای این نشست، دکتر آرمان زرگران، مدیرگروه تاریخ پزشکی دانشکده طب ایرانی با تأکید بر این مطلب که جراحی همواره به عنوان یکی از مباحث مهم در تاریخ پزشکی مطرح بوده است، گفت: در بسیاری از تمدن ها رشد جراحی هم پایه با سایر مباحث پزشکی نبوده و جراحی به عنوان شاخه ای پایین تر از دیگر شاخه های درمانی موردتوجه بوده است. سختی این روش درمانی، فقدان امکانات لازم و عوارضی که این نوع درمان در بیماران ایجاد می کرده، عواملی بوده که جراحی را در جایگاه آخرین راه حل درمانی قرار داده است. اما نکته قابل توجه این است که در تمدن ایران و مکتب پزشکی ایرانی، همواره جراحی جایگاهی والا و هم طراز با دیگر شاخه های پزشکی داشته است. شاهد این مدعا، وجود جمجمه شهرسوخته به عنوان یکی از اسناد تاریخی انجام عمل جراحی، بسیاری گزارش های تاریخی درمورد انجام روش های درمانی جراحی برای بیماران در متون تاریخی و پزشکی و کشف بسیاری ابزارآلات جراحی در حوزه تمدنی ایران است.  

دکتر زرگران در ادامه با بیان این مطلب که بحث جراحی در ایران از دوران باستان و بعدتر در دوران اسلامی، حوزه ای قابل تأمل بوده است، افزود: جراحی در ایران به عنوان یک رشته، ماهیت مستقلی داشته است. در بسیاری از کتاب های پزشکان صاحب سبک و دانشمندان بزرگی چون ابن سینا و رازی بحث های مفصلی پیرامون جراحی وجود دارد. آنچه در این متون قابل توجه است عمق پیشرفت حوزه جراحی، تکنولوژی ابزارآلات جراحی و توجه به آناتومی بدن و شناخت آن به عنوان یکی از مهم ترین الزامات جراحی است.

مدیرگروه تاریخ پزشکی در پایان بر اهمیت پژوهش های جامع و جدی در این حوزه و شناخت فرآیند تکوین دانش جراحی تأکید کرد.

در ادامه دکتر علیرضا مهدی زاده، استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان این مطلب که مطالعات تاریخ پزشکی در یک دهه اخیر رشد چشمگیری داشته است، گفت: خوشبختانه در حوزه تاریخ پزشکی ما از مزیت تولید کننده علم بودن برخوردار هستیم و مانند بسیاری از علوم صرفا استفاده کننده نیستیم و همین امر اهمیت و جایگاه این حوزه را نشان می دهد.

مدیر دفتر مطالعات تاریخ پزشکی ایران دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ادامه با تأکید بر این مطلب که آینده نگری در هر حوزه می بایست به افرادی که نگاهی جامع تر و از بالا به آن حوزه دارند، سپرده شود؛ پیرامون استراتژی های مطالعات آینده نگری، تغییر نقش و ابزار در مطالعات آینده نگری، تغییرات در بستر تاریخی و عوامل تأثیرگذار، واقعیت های تکنولوژی، پیش بینی در دانش و تخمین های دقیق و آینده نگری در حوزه مباحث جراحی سخن گفت.

دکتر مهدی زاده در پایان با بیان این مطلب که تاریخ بیش از هرچیز آینده را به ما نشان می دهد، تأکید کرد که مهم ترین کار، آموختن از تاریخ برای ساخت آینده است.

در ادامه این نشست، حامد آهن سازان، دانشجوی دکتری تخصصی تاریخ پزشکی با موضوع زنوگرافت ها، افسانه ها؛ مریم محسنی، دانشجوی دکتری تخصصی تاریخ پزشکی با موضوع تاریخ جراحی در مکتب اسکندریه؛ مه سیما عبدلی، دانشجوی دکتری تخصصی تاریخ پزشکی با موضوع جراحی در ایران پیش از اسلام؛ دکتر محمدابراهیم زحلی نژاد، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با موضوع تاریخ جراحی ارتوپدی در ایران، و مهناز سادات مرتضوی، دانشجوی دکتری تخصصی تاریخ پزشکی با موضوع جراحی چشم در دوره اسلامی سخن گفتند.

روز دوم این نشست علمی با ارائه سخنرانی های فرانک عالم بی زر، دانشجوی دکتری تخصصی تاریخ پزشکی با موضوع جراحی در قرون وسطی؛ کامران محلوجی کرمانشاهی، دانشجوی دکتری تخصصی تاریخ پزشکی با موضوع کنترل خونریزی در آثار رازی؛ نرگس تاجیک، دانشجوی دکتری تخصصی تاریخ پزشکی با موضوع جراحی در آثار اهوازی و ابن سینا؛ فروه انعم، کارشناس ارشد تاریخ اسلام با موضوع جراحی در دوره جنگ های صلیبی؛ زهرا قهرمانی، دانشجوی دکتری تخصصی تاریخ پزشکی با موضوع جراحی از دیدگاه حکیم جرجانی؛ و نفیسه شعبانی، دانشجوی دکتری تخصصی تاریخ پزشکی با موضوع اخلاق جراحی از دیدگاه حکیم محمد، ادامه یافت.